Sortition Yönetim Şekli Nedir? Kısaca

Seçim yapılacak yönetim birimi için özellikleri yeterli olan kişilerden oluşturulacak bir aday havuzundan kura ile bir kişinin belirlenmesi ‘’sortition’’ yönetim şeklidir. Bu sistem ilk olarak eski Yunan kent devletlerinden olan Atina’da ortaya çıkar.

Seçim biçiminin temel amacı seçilmek isteyenlerin hile yapmasını engellemektir. Şeffaf bir sistem olduğuna inanılır. En önemlisi ise seçimlerde kura yönteminin kullanılması her adaya eşit şans verir.

Atina’da uygulanan yöntemde seçilen kişiler görevlerini bir yıl boyunca sürdürür ve sürenin sonunda yeniden seçim yapılırdı. Bu sistem saha sonraları 12. ve 15. yüzyıllar arasında İtalya’da yaşayan kent devletlerinde de kullanılmıştır. Günümüzde ise bu yöntem çoğunlukla üniversitelerde rektör, mahkemelerde yargıç, jüri ve kurul başkanı seçimleri gibi seçmelerde kullanılır.

Sortition Sisteminin Avantajları Nelerdir?

Sortition sisteminin avantajları şu şekilde sıralanabilir;

•    Sıradan insanların bile bu sistem ile seçilme şansı vardır. Bir partiye ya da kuruluşa üye olmaları gerekmez. Ayrıca seçime girecek herkesin şansı eşit olduğundan dolayı adayın kendini tanıtması için çalışma yapmasına gerek yoktur. Bu çalışmalar belirli bir bütçe gerektirdiği için her aday için fırsat eşitliği sağlanmış olur.

•    Seçilen kişilerin görev süresi kısıtlı olduğu için ve bir sonraki seçimde kazanıp kazanamayacakları net olmadığı için çalışmaları bireysel çıkarlardan çok toplum yararına doğru yönlenir.

•    Seçime giren herkesin seçilme şansı eşittir. Bu eşitliği sağlamak için propaganda çalışması yapmaya gerek yoktur.

•    Seçim sonrası farklı düşüncelere sahip insanlar yönetime gelebilir ve bu da tek düze bir sistem oluşmasını engeller.

Sistemin Dezavantajları Nedir?

Sistemin avantajları olduğu kadar dezavantajları da bulunur. Bu sistemde en önemli dezavantaj aslında bir avantaj da sağlayabilecek tekrar seçilebilme hakkının kuraya bağlı olmasıdır. Bir sonraki seçimi kazanıp kazanamayacağı garanti olmayan kişi kendisini yeteri kadar görevine vermeyebilir.

Kuraya katılanların çizgisine bağlı olarak seçilen kişiler çoğunluğu temsil edebilecek bakış açısına sahip olmayabilirler. Seçimlere sadece bir grup insan katılabileceği gibi diğer insanlar seçilen kişinin meşrutiyetini sorgulayabilirler. Seçimler öncesi adayların yeteri kadar araştırması yapılmaz ise yönetim için yeterli beceriye sahip olmayan kişiler seçilebilir. Böylece ortaya ciddi bir yönetim sıkıntısı çıkabilir.