ARAL GÖLÜ NEREDEDİR? ARAL GÖLÜNÜN ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
Asya kıtasının ikinci dünyanın ise dördüncü büyük gölü olan Aral gölü Özbekistan ve Kazakistan sınırları içinde yer almaktadır. Daha önceki yıllarda 68,000 km² yüzölçümüne sahip olan Aral Gölü, son yıllarda yapılan aşırı sulama yüzünden eski yüzölçümünün %10’una kadar gerileyip küçülmeye uğramıştır.
Batı Türkistan’da yer alan gölün asıl büyük alanı Özbekistan sınırları içerisindedir. Büyüklük sıralamasına göre Hazar Gölü (denizi), Kuzey Amerika’daki Superior gölü ve Afrika’daki Victoria göllerinden sonra gelmektedir. Göl üzerinde yapılan araştırmalarda sonra gölün, jeolojik açıdan çok eski zamanlarda Aral Gölünün yüzeyinin daha yüksekte olduğunu ve güney tarafından Hazar Deniziyle bağlantısı olduğu ortaya çıkmıştır. Kızıl kum, Üst yurt ve Karakum çölleriyle çevrili olan gölün olduğu bölge kurak bir iklime sahiptir. Ve yazları çok sıcak geçmektedir. Gölün etrafında bulunan birçok nehir bu göle su taşımaktadır.
Bunlardan en büyükleri Seyhun (Siri Derya) nehri ve Ceyhun (Amu derya) nehirleridir. Fakat bölgedeki iklimin aşırı kurak olması çok fazla su buharlaşmasına neden olduğundan akarsuların getirdi su ne yazık ki yetersiz kalmaktadır. Bunun üzerine birde suya çok fazla talep olması ve bu nedenle gölün yüzölçümü her geçen gün biraz daha küçülmektedir. Tuzluluk derecesi oldukça az olan gölün uzunluğu 420 km genişliği ise 228 km’dir. Gölün etrafı çöllerle çevrili olduğundan etrafında herhangi bir yerleşim yeri bulunmamaktadır. Göl üzerinde irili ufaklı birçok adacık bulunmaktadır. Gölün tuz oranının az olması nedeniyle balık miktarı oldukça yüksektir. Aral gölünde özellikle sazan balığı çok yaygındır. Onun dışında sudak balığı, Pelecus cultratus,çapak balığı ,Tatlısu kalyozu ve Bastard sturgeon gibi balıklarda yaşamaktadır.
Fakat bölgede ta Sovyetler birliği zamanında başlayan tarım çalışmaları sonucu Kazakistan ve Özbekistan’da pamuk ekiminin artması Aral gölünü besleyen iki nehrin sularının buraya kaydırılmasına neden olmuştur. Bu sebeple de Aral gölüne dökülen suyun azalması sonucu göl sadece küçülmekle kalmamış göldeki tuzluluğun artmasına da neden olmuştur. Bu durum da gölde bulunan birçok balığın soylarının tehlikeye girmesine hatta bir kısmının da tamamen neslinin tükenmesine neden olmuştur. Ve bu konuda çalışmalar yapılmazsa gölün daha da küçülmesi hatta belki de tamamen kuruması gibi bir tehlike yakın gelecekte bizleri beklemektedir.
Bunlardan en büyükleri Seyhun (Siri Derya) nehri ve Ceyhun (Amu derya) nehirleridir. Fakat bölgedeki iklimin aşırı kurak olması çok fazla su buharlaşmasına neden olduğundan akarsuların getirdi su ne yazık ki yetersiz kalmaktadır. Bunun üzerine birde suya çok fazla talep olması ve bu nedenle gölün yüzölçümü her geçen gün biraz daha küçülmektedir. Tuzluluk derecesi oldukça az olan gölün uzunluğu 420 km genişliği ise 228 km’dir. Gölün etrafı çöllerle çevrili olduğundan etrafında herhangi bir yerleşim yeri bulunmamaktadır. Göl üzerinde irili ufaklı birçok adacık bulunmaktadır. Gölün tuz oranının az olması nedeniyle balık miktarı oldukça yüksektir. Aral gölünde özellikle sazan balığı çok yaygındır. Onun dışında sudak balığı, Pelecus cultratus,çapak balığı ,Tatlısu kalyozu ve Bastard sturgeon gibi balıklarda yaşamaktadır.
Fakat bölgede ta Sovyetler birliği zamanında başlayan tarım çalışmaları sonucu Kazakistan ve Özbekistan’da pamuk ekiminin artması Aral gölünü besleyen iki nehrin sularının buraya kaydırılmasına neden olmuştur. Bu sebeple de Aral gölüne dökülen suyun azalması sonucu göl sadece küçülmekle kalmamış göldeki tuzluluğun artmasına da neden olmuştur. Bu durum da gölde bulunan birçok balığın soylarının tehlikeye girmesine hatta bir kısmının da tamamen neslinin tükenmesine neden olmuştur. Ve bu konuda çalışmalar yapılmazsa gölün daha da küçülmesi hatta belki de tamamen kuruması gibi bir tehlike yakın gelecekte bizleri beklemektedir.
Yorumlar
Yorum Gönder