MEKTUP NEDİR? ÖZELLİKLERİ VE ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Günümüzde teknolojinin gelişmesi nedeniyle kaybedilen alışkanlıklardan biride mektup yazma alışkanlığıdır. Mektup artık birçoğumuz için eski şairlerin ve yazarların sevgililerine yazdığı mektuplardan duyduğumuz bir kavram hailine gelmiştir.

Mektup bir haberi, isteği veya duyguyu yakınımızda olmayan birine veya birilerine iletmek için kaleme alınan yazı olarak tanımlanabilir. Mektup, insanların anlaşmalarını sağlayan yazılı bir konuşmadır. İstediğiniz her alanda mektup yazılabilmektedir.

Bilinen en eski mektuplar Hitit kralları Hattuşaşların arşivlerinde ve Mısır Firavunlarının yazdığı diplomatik mektuplar olarak bilinmektedir. Mektubun sanat değeri taşıyan olarak yazılan türü edebi mektup olarak değerlendirilmektedir. Edebi mektuplar ilk olarak Romalılarda gelişmiştir. Bu dönemde yazılan mektuplardan dönem hakkında çok önemli bilgilere ulaşılmıştır. Yine Rönesans döneminde baya önem kazanan mektup özellikle İtalya, Fransa, İngiltere ve Almanya’da zamanla baya yayılmış ve mektup türüne önem verilmiştir.

Avrupa’da Çiçero, Madam de Sevigne ve Voltaire mektup türünde en iyi eserler veren üç isimdir. Özellikle Voltaire on sekiz bin adet mektup yazarak bu türde bir rekora da imza atmıştır. Ülkemizde Fuzuli ile başlayan mektup kavramı Namık Kemal’le devam etmiştir. Ardından Şinasi, Ziya Gökalp, Cahit Sıtkı Tarancı, Ahmet Hamdi Tanpınar, Halit ziya Uşaklıgil, Halikarnas balıkçısı, Orhan Veli Kanık, Nazım Hikmet ve Aziz Nesin’ in mektup alanında ciddi yazıları vardır. Bazı yazarlarda romanlarını yazarken mektuplardan faydalanmışlardır.

Buna örnek verecek olursak Goethe’nin yazdığı Genç Werther’in anıları, Halide Edip Adıvar’ın Adı Handan romanı, Leyla Erbil’in mektup aşkları romanı bu türde verilebilecek örneklerdendir.
Gelelim mektup özellikleri ve çeşitlerine;

Mektupları, kullanıldıkları alanlara ve yazılma amaçlarına göre şu çeşitlere ayırabiliriz:

I.    Özel mektuplar: Yakın olduğumuz ve tanıdığımız kişilerle yaptığımız haberleşme amaçlı yazılan mektuplardır. Bu mektuplara aşk mektuplarını, teşekkür, baş sağlığı, özür dileme, davet, bayram ve yılbaşı tebriki için yazdığımız mektupları örnek olarak verebiliriz.

II.    İş Mektupları: Resmi dairelere ve özel kuruluşlara yazılan mektuplardır. Dilekçeler, telgraf ve ilanlar bu tarz mektuplara örnek olarak verilmektedir.

III.   Edebi ve Felsefi Mektuplar: Bir görüş, düşünce veya bir tezi savunma amaçlı yazılan mektuplar bu tarz mektuplar arasındadır.

Mektuplarda her türlü konu işlenebilir. Fakat mektubu yazarken nezaket çerçevesinde başlayıp o şekilde bitirilmesine özen gösterilmelidir. Ayrıca yazılan yazı okunaklı, anlatım sade ve anlaşılır olmalıdır. Samimiyetten uzak ve abartılı anlatımdan kesinlikle kaçınılmalıdır.