ELEŞTİRİNİN TANIMI NİTELİĞİ VE ÖZELLİKLERİ MADDELER HALİNDE

Eleştiri, bir sanat eserini bir takım kriterler çerçevesinde nitelendirip, bir bütün olarak ele alıp tüm yönleriyle inceleyip anlaşılabilmesini ve gerçek değerinin ortaya konmasını sağlamak amacıyla yazılan yazılar eleştiri olarak tanımlanmaktadır.

Eleştiri yazıları ilk kullanıldıkları dönem olan 19.yy ve 20 yy yüzyılın başında tenkit kavramı adı altında çıkmıştır. Eleştiri yazıları yazan kişilerde münekkit olarak adlandırılıyorlardı. Günümüzde ise belki tanımlama yazılarında veya araştırmalar içerisinde bu iki eski terim ifade olarak kullanılsa da genel olarak bu anlamda yazılan yazılara eleştiri, yazan kişiler ise eleştirmen olarak ifade edilmektedir.

ELEŞTİRİNİN TANIMI NİTELİĞİ VE ÖZELLİKLERİ MADDELER HALİNDE

Eleştiri yazıları bir eseri, bir konuyu veya bir kişiyi doğruyu ve yanlışları dile getirip göstermek maksadıyla kaleme alınmış olan kısa yazılardır.

Eleştiride amaç yazılması hedeflenen öğenin doğru ve yanlış yönlerini en iyi şekilde ele alarak tanıtmaktır. Eleştiri yazıları olumlu veya olumsuz olarak yazılabilmektedir. Zaten temel olarak eleştiri olumlu veya olumsuz eleştiri olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Eleştiri okulları üç bölüme ayrılmaktadır.

    Yansıtma: Yansıtma eserin doğaya benzediğini savunur.

    Yaratma: Sanatçıyı temsil eder. Yani sanatçının iç dünyasıdır.

    Dil: Rus biçimcilerin kullandığı bir yöntemdir. Ve eseri dil sistemi olarak görür.

Eleştirinin belirleyici özellikleri nelerdir?

    Eleştirideki konu, yazının tamamını temel alarak değerlendirilmesi ve yapılan esere bağlı kalınması gerekmektedir. Eser ile ilgili, iyi veya kötü diye gösterilen yargılar, eserden alınan örneklere dayandırılmalıdır.

    Yazar, yargılarında belirli olan nesnel ölçülere bağlı kalmalı, eleştirileri nesnel olmalı, “benim hoşuma gitti “ tarzındaki öznel değerlendirmelerden kaçınmalıdır. Bununla birlikte eleştiri yazısını okutacak olan elbette ki eleştiri yazarının kendine has konuyu ele alış biçimi, kendine has yorumlayışı ve anlatımındaki üslûptur.

    Düşünsel bir plânla yazılır.

    Eleştirisi yapılan çalışma, bütün boyutlarıyla ele alınmalı, kendi türü içerisindeki sanatsal, bilimsel ve  toplumsal yere oturtulmalıdır. Alanında yapılan diğer çalışmalarla karşılaştırılma yapılarak türüne olan kattıklarıyla ya da kendisinden beklendiği halde katamadıklarıyla birlikte ele alınmalıdır. Buradan yola çıkarak eleştiri yazarı, her konuda eleştiri yazısı yazamaz, ancak uzmanı olduğu alanda yazabilir.  Eleştiri yazarının alan bilgisi, eleştirdiği çalışmayı yapanın alan bilgisi ile en azından aynı düzeyde olmalıdır. Aksi takdirde iyi bir eleştiri yazısı yazması mümkün olmayacaktır.