TÜRKİYE’NİN BİTKİ ÖRTÜSÜ VE TOPRAK ÖZELLİKLERİ
Bir yerde bitki örtüsü denildiğinde akla doğal olarak yetişen bitkilerin etrafta oluşturduğu topluluklar akla gelmektedir. Bir coğrafyada bitkilerin büyüyebilmek için su, yeterli ısı ve besin maddesine ihtiyaç duymaktadırlar. Bu özellikler yüzünden oluşan farklılıklar nedeniyle farklı bitki örtüleri görülmektedir. Yeryüzünde bitki örtüsü anlamında çok uygun yerler olmakla birlikte çok elverişsiz yerlerde bulunmaktadır.
Bitki örtüsü oluşmasında üç etken çok önemlidir. Bunlar,
Toprak özellikleri: Toprakların içlerinde bulunan mineraller, suyu tutma özellikleri, kalınlıkları farklıdır. Bu farklılık bölgedeki bitki örtüsünü belirlemektedir.
İklim: Bitki örtüsünü belirleyen diğer önemli faktörde iklim şartlarıdır. Çünkü bir yerdeki bitki örtüsünün oluşmasında sıcaklık faktörü çok önemlidir. Bu nedenle bitki örtüsü kuşakları sıcaklık kuşakları ile uyum göstermektedir. Şöyle ki sıcak ve nemli yerlerde oluşan bitki örtüsü zengin ve gür türlere sahiptir. Ama soğuk ve kurak bölgelerde yetişen bitki türleri oldukça azdır. Bu bölgelerde yetişen bitkiler cılız ve seyrek bir yapıdadır. Sıcaklık gibi yağış da bitki örtüsü için oldukça önemlidir.
Yer şekilleri: Son olarak bir bölgedeki bitki örtüsünü belirleyen diğer koşulda yer şekilleridir. Çünkü bir bölgedeki yükseklik sıcaklık ve yağış miktarını etkilemektedir. Bu nedenle yer şekilleri de bitki örtüsü oluşmasında çok etkilidir.
Ülkemiz bitki türü anlamında Dünyanın en zengin ülkeleri arasında gelmektedir. Fakat birçok değere sahip çıkamadığımız gibi bitki örtüsüne de yeterince sahip çıkmadığımızdan hatta zarar verdiğimizden dolayı bitki örtüsü anlamında çok zengin sayılmaz. Türkiye’nin başlıca bitki topluluklarını orman, maki, bozkır ve yüksek dağ çayırları olarak gruplandırabiliriz. MAKİ:
Akdeniz ikliminin etkin olduğu yerlerde görülen kuraklığa dayanaklı, sert yapraklı, her daim yeşil, çalı ve bodur ağaçlardan oluşan bir bitki topluluğudur. Aslına bakarsanız Akdeniz ikliminde meşe ormanları, kızılçamlar hakimken zamanla yapılan tahribatlar yüzünden zamanla buradaki bitki örtüsü makiye dönüşmüştür. Makileri oluşturan başlıca bitki toplulukları, menengiç, keçiboynuzu, zakkum, mersin, zeytin, Sandal, kocayemiş, sakız, defne, meşe ormanları, erguvan ve teşbih ağacıdır. Makiler genel olarak 1-2 metre boyunda olmaktadır. Ve makilerin dağılışı iklim özelliklerine göre farklılık göstermektedir.
BOZKIR:
Kurak ve yarı kurak bölgelerin bitki örtüsü otlar, çayırlar ve çalılıklardan oluşan bozkır ya da diğer adıyla steplerdir. Türkiye’de bozkır olarak bilinen bitki örtüsü en fazla iç Anadolu, Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgesinde görülmektedir. Aslına bakarsanız yapılan araştırmalar İç Anadolu’da ve ergene havzasında daha önceleri ormanlar daha fazla iken yıllar içinde yapılan tahribat yüzünden bu ormanlar yok olmuş ve yerini bozkırlara bırakmışlardır.
ORMAN:
Ülkemizde olan ormanları iğne yapraklı ormanlar ve geniş yapraklı ormanlar olmak üzere ikiye ayırabiliriz. Fakat bazı bölgelerde hem iğne yapraklı hem de geniş yapraklı ağaçların olduğu karışık ormanlara da rastlanmaktadır. Yurdumuzda ki ormanların büyük bir kısmı kıyı bölgelerimizde özellikle de Karadeniz bölgesinde denize bakan yamaçlarda toplanmıştır. Ve bu bölgelerdeki ormanlar iç bölgelere göre daha gürdür.
YÜKSEK DAĞ ÇAYIRLARI:
Adından da anlaşılacağı gibi dağların yüksek noktalarında ormanların bittiği yerlerde sıcaklığın düşmesinden dolayı Alpin çayırları ya da yüksek dağ çayırları yer almaktadır. Bu çayırlara Torosların yükseklerinde, kuzey Anadolu dağlarında, Doğu Anadolu’nun Erzurum Kars platosunda yaygın olarak görülmektedir.
Bitki örtüsü oluşmasında üç etken çok önemlidir. Bunlar,
İklim: Bitki örtüsünü belirleyen diğer önemli faktörde iklim şartlarıdır. Çünkü bir yerdeki bitki örtüsünün oluşmasında sıcaklık faktörü çok önemlidir. Bu nedenle bitki örtüsü kuşakları sıcaklık kuşakları ile uyum göstermektedir. Şöyle ki sıcak ve nemli yerlerde oluşan bitki örtüsü zengin ve gür türlere sahiptir. Ama soğuk ve kurak bölgelerde yetişen bitki türleri oldukça azdır. Bu bölgelerde yetişen bitkiler cılız ve seyrek bir yapıdadır. Sıcaklık gibi yağış da bitki örtüsü için oldukça önemlidir.
Yer şekilleri: Son olarak bir bölgedeki bitki örtüsünü belirleyen diğer koşulda yer şekilleridir. Çünkü bir bölgedeki yükseklik sıcaklık ve yağış miktarını etkilemektedir. Bu nedenle yer şekilleri de bitki örtüsü oluşmasında çok etkilidir.
Ülkemiz bitki türü anlamında Dünyanın en zengin ülkeleri arasında gelmektedir. Fakat birçok değere sahip çıkamadığımız gibi bitki örtüsüne de yeterince sahip çıkmadığımızdan hatta zarar verdiğimizden dolayı bitki örtüsü anlamında çok zengin sayılmaz. Türkiye’nin başlıca bitki topluluklarını orman, maki, bozkır ve yüksek dağ çayırları olarak gruplandırabiliriz. MAKİ:
Akdeniz ikliminin etkin olduğu yerlerde görülen kuraklığa dayanaklı, sert yapraklı, her daim yeşil, çalı ve bodur ağaçlardan oluşan bir bitki topluluğudur. Aslına bakarsanız Akdeniz ikliminde meşe ormanları, kızılçamlar hakimken zamanla yapılan tahribatlar yüzünden zamanla buradaki bitki örtüsü makiye dönüşmüştür. Makileri oluşturan başlıca bitki toplulukları, menengiç, keçiboynuzu, zakkum, mersin, zeytin, Sandal, kocayemiş, sakız, defne, meşe ormanları, erguvan ve teşbih ağacıdır. Makiler genel olarak 1-2 metre boyunda olmaktadır. Ve makilerin dağılışı iklim özelliklerine göre farklılık göstermektedir.
BOZKIR:
Kurak ve yarı kurak bölgelerin bitki örtüsü otlar, çayırlar ve çalılıklardan oluşan bozkır ya da diğer adıyla steplerdir. Türkiye’de bozkır olarak bilinen bitki örtüsü en fazla iç Anadolu, Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgesinde görülmektedir. Aslına bakarsanız yapılan araştırmalar İç Anadolu’da ve ergene havzasında daha önceleri ormanlar daha fazla iken yıllar içinde yapılan tahribat yüzünden bu ormanlar yok olmuş ve yerini bozkırlara bırakmışlardır.
ORMAN:
Ülkemizde olan ormanları iğne yapraklı ormanlar ve geniş yapraklı ormanlar olmak üzere ikiye ayırabiliriz. Fakat bazı bölgelerde hem iğne yapraklı hem de geniş yapraklı ağaçların olduğu karışık ormanlara da rastlanmaktadır. Yurdumuzda ki ormanların büyük bir kısmı kıyı bölgelerimizde özellikle de Karadeniz bölgesinde denize bakan yamaçlarda toplanmıştır. Ve bu bölgelerdeki ormanlar iç bölgelere göre daha gürdür.
YÜKSEK DAĞ ÇAYIRLARI:
Adından da anlaşılacağı gibi dağların yüksek noktalarında ormanların bittiği yerlerde sıcaklığın düşmesinden dolayı Alpin çayırları ya da yüksek dağ çayırları yer almaktadır. Bu çayırlara Torosların yükseklerinde, kuzey Anadolu dağlarında, Doğu Anadolu’nun Erzurum Kars platosunda yaygın olarak görülmektedir.
Yorumlar
Yorum Gönder