ALS/MNH Hastalığı Hakkında Bilgiler
ALS/MNH Hastalığı
Bu hastalığın sinirlerle alakalı olduğu tek bilinen gerçek ancak tam anlamıyla bir açıklama ve sonuç ortaya konulamıyor. Sinirlerdeki iletişimsizliğin meydana getirdiği düşünülen bu hastalığı çevresel faktörler ve tarımsal,zehirli ilaçların tetiklediği araştırmalar sonucu ortaya atılmıştır. Teşhis noktasında kaslardan alınan bir parçanın değerlendirilmesi ve kanın incelenmesi ile bu hastalık hakkında fikir yürütülebilmektedir. Bu hastalık genellikle yaşlı hastalarda görülmektedir. Özellikle 50 yaş sonrası hastalıklar dikkat çekmekte ancak genç kesimde de görülmeye başlanmıştır.
Bu hastalık bulaşıcı değildir ancak kalıtsal ya da ırsi özellik gösterdiği bazı araştırmalar sonucu kanıtlanmıştır.Hastalığın başlangıçta belirtileri çok fazla ön plana çıkmaz yani bunu anlamak ve teşhis koymak çok da kolay değildir.
ALS Hastalığının Oluşumu
Motor Nöron Hastaları (ALS) İçin Risk Faktörleri Nelerdir?
Risk faktörü, bir insanın bir hastalığa yakalanma şansını artıran bir etkidir. Örneğin sigara içmek bazı kanser türlerine yakalanma şansını artırır; bu yüzden, sigara içmek kanser için bir risk faktörüdür. MNH için risk faktörleri şunlardır:
Kalıtım- Amerika`da yaklaşık her 10 ALS`li kişiden birinin bunu ebeveynlerinden aldığı bilinmektedir. Ailesel ALS hastalıklı ebeveyne sahip bir çocukta hastalığı geliştirme şansı % 50`dir.
Yaş- 40 yaşından sonra MNH geliştirme riski önemli ölçüde artar
Cinsiyet- Erkekler hastalığı 65 yaşından önce geliştirmeye kadınlardan çok daha yatkındırlar. 70 yaşından sonra her iki cins için de risk aynıdır.
Yaşanılan Yer- MNH görülme sıklığı Japonya, Batı Yeni Gine ve Guam`da dünyanın diğer bölgelerine göre önemli ölçüde yüksektir. Buna rağmen risk bu bölgelerde yine de küçüktür.
Askeri Deneyim- Bazı çalışmalara göre askeriyede bulunmuş kişilerin (kara, hava, deniz kuvvetleri ) hastalığı geliştirme olasılığı daha yüksektir.
Aşağıdaki risk faktörleri de öne sürülmüştür:
Sigara içmek
Kafa yaralanmaları, özellikle tekrarlananları
Tarım ilaçlarına maruz kalmak
Yağ oranı çok yüksek olan diyetler
Formaldehit gibi kimyasallara maruz kalmak
Üst motor sinirlerin yani beynin motor korteksinin hasarı sonucu kas spastisitesi ve katılık oluşur. Beyin sapı ve omurilikte bulunan alt motor sinirlerin hasarı ise kas güçsülüğü, atrofi (kas erimesi) ve fasikülasyona (kas seyirmeleri) neden olur. ALS genellikle hem üst hem de alt motor sinirleri tutar. Fransız nörolog Charcot ilk kez 1874 yılında hastalığın özelliklerini tanımlamış, omurilik ve kas belirtilerine dayanarak ALS ismini vermişti.
Hastalık her kesimden insanda görülebilmesine karşın ALS'ye erkeklerde ve yaşlılarda daha fazla rastlanır. Ortalama başlangıç yaşı 55 olsa da, son zamanlarda daha genç kişilerde teşhis edildiği gözleniyor. ALS 12 yaşında da, 98 yaşında da görülebilir.
Toplumda rastlanma sıklığı olarak 100.000 kişide 0.5-2.4 sayısı veriliyor. Belli bir nüfusa bakıldığında ise yüz bin kişiden on birinin hasta olduğu görülür.
ALS bulaşıcı bir hastalık değildir. Ama bazı kişilerde kalıtsal yani ırsi özellik gösterebilir. Tüm ALS hastalarının yaklaşık %10'unda hastalık kalıtsaldır. Bu duruma Ailevi ALS deniyor. Kalıtımla ilgisi olmayan tipe ise Sporadik ALS denir. Ailevi tipte anne veya baba ALS olduğunda doğan her iki çocuktan birinde hastalık olabilir.
Risk faktörü, bir insanın bir hastalığa yakalanma şansını artıran bir etkidir. Örneğin sigara içmek bazı kanser türlerine yakalanma şansını artırır; bu yüzden, sigara içmek kanser için bir risk faktörüdür. MNH için risk faktörleri şunlardır:
Kalıtım- Amerika`da yaklaşık her 10 ALS`li kişiden birinin bunu ebeveynlerinden aldığı bilinmektedir. Ailesel ALS hastalıklı ebeveyne sahip bir çocukta hastalığı geliştirme şansı % 50`dir.
Yaş- 40 yaşından sonra MNH geliştirme riski önemli ölçüde artar
Cinsiyet- Erkekler hastalığı 65 yaşından önce geliştirmeye kadınlardan çok daha yatkındırlar. 70 yaşından sonra her iki cins için de risk aynıdır.
Yaşanılan Yer- MNH görülme sıklığı Japonya, Batı Yeni Gine ve Guam`da dünyanın diğer bölgelerine göre önemli ölçüde yüksektir. Buna rağmen risk bu bölgelerde yine de küçüktür.Askeri Deneyim- Bazı çalışmalara göre askeriyede bulunmuş kişilerin (kara, hava, deniz kuvvetleri ) hastalığı geliştirme olasılığı daha yüksektir.
Aşağıdaki risk faktörleri de öne sürülmüştür:
Sigara içmek
Kafa yaralanmaları, özellikle tekrarlananları
Tarım ilaçlarına maruz kalmak
Yağ oranı çok yüksek olan diyetler
Formaldehit gibi kimyasallara maruz kalmak
Üst motor sinirlerin yani beynin motor korteksinin hasarı sonucu kas spastisitesi ve katılık oluşur. Beyin sapı ve omurilikte bulunan alt motor sinirlerin hasarı ise kas güçsülüğü, atrofi (kas erimesi) ve fasikülasyona (kas seyirmeleri) neden olur. ALS genellikle hem üst hem de alt motor sinirleri tutar. Fransız nörolog Charcot ilk kez 1874 yılında hastalığın özelliklerini tanımlamış, omurilik ve kas belirtilerine dayanarak ALS ismini vermişti.
Hastalık her kesimden insanda görülebilmesine karşın ALS'ye erkeklerde ve yaşlılarda daha fazla rastlanır. Ortalama başlangıç yaşı 55 olsa da, son zamanlarda daha genç kişilerde teşhis edildiği gözleniyor. ALS 12 yaşında da, 98 yaşında da görülebilir.
Toplumda rastlanma sıklığı olarak 100.000 kişide 0.5-2.4 sayısı veriliyor. Belli bir nüfusa bakıldığında ise yüz bin kişiden on birinin hasta olduğu görülür.
ALS bulaşıcı bir hastalık değildir. Ama bazı kişilerde kalıtsal yani ırsi özellik gösterebilir. Tüm ALS hastalarının yaklaşık %10'unda hastalık kalıtsaldır. Bu duruma Ailevi ALS deniyor. Kalıtımla ilgisi olmayan tipe ise Sporadik ALS denir. Ailevi tipte anne veya baba ALS olduğunda doğan her iki çocuktan birinde hastalık olabilir.
Belirtileri Nelerdir
- Hasta yürürken tökezler- Kolda ya da bacakta zayıflık
- Kaslarda aşırı ağrı
- Kontrolsüz ağlamalar ya da davranışlar
- Kalem tutma,çanta taşıma gibi işlemlerde zorlanma
- Konuşma ve yutma güçlüğü çekme…
Tedavisi Mümkün Müdür
Bu hastalığın belirli bir tedavisi yok uygulanan işlemler hastaya göre değişebiliyor. İlaç tedavisi hastayı tedavi ediyor denilemez sadece hasta kendini bu şekilde iyi hissediyor,ağrıları azalıyor ve ömrü biraz daha uzuyor ancak tedavi hastalığı tamamen yok etme etkisine sahip değil. Riluzol isimli ilaç sayesinde tedavi uygulanıyor.Sinir sistemini harap eden glutamat bu ilaç sayesinde engelleniyor ve daha fazla zarar vermesi önleniyor böylece az önce de belirttiğim gibi hasta işlerini daha kolay yapabiliyor ve ömrü biraz daha uzuyor.
ALS/MNH Hastalığı Hakkında Video
Yorumlar
Yorum Gönder